استفاده از کلاژن موجود در پوست ماهی تیلاپیا برای درمان جراحات چشم حیوانات، روزنه های امید را برای کاربرد این روش در انسان ها گشوده است.

پوست تیلاپیا غنی از کلاژن است و فراوانی این پروتئین ساختاری، ماهی یادشده را به منبعی محبوب در دام پزشکی و پزشکی انسانی تبدیل می کند. محققان کاربردهای مختلفی مانند پانسمان کردن قربانیان سوختگی، اصلاح فتق شکمی، ترمیم دریچه های قلب و بازسازی واژن برای پوست این ماهی کشف کرده اند.

میرزا ملو، چشم پزشک حیوانات از برزیل، با الهام از همکارانش در ده ها تخصص دیگر، تأثیر پوست تیلاپیا را در درمان زخم ها و سوراخ های قرنیه به ویژه در سگ هایی با پوزه ی کوتاه که مشکلی فراگیر در حوزه ی تخصصی خود به شمار می رود، آزمایش کرد. به گفته ی او، این گروه از سگ ها حیواناتی با چشم های درشت هستند؛ به همین دلیل، چشم هایشان اغلب مجروح می شود.

آسیب های قرنیه بر اثر جراحات خارجی معمولاً با قراردادن غشای ساخته شده از جفت اسب روی ناحیه ی آسیب دیده درمان می شوند. جفت اسب منبعی غنی از کلاژن محسوب می شود؛ اما میزان کلاژن موجود در آن کمتر از پوست تیلاپیا است. دکتر ملو برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ با جایگزین کردن این غشا با پوست تیلاپیا، سوراخ شدید قرنیه ی سگ شیتزو را جراحی کرد.

ملو پس از انجام نخستین جراحی خود با کمک پوست تیلاپیا، تماسی از مؤسسه ی حمایت از سوختگی برزیل و دانشگاه فدرال سئارا (پیش گام استفاده از پوست در درمان سوختگی) دریافت کرد. این تماس که به منظور آگاهی از تکنیک استفاده شده در جراحی برقرار شده بود، به شروع آزمایشی با حمایت این مؤسسه منجر شد. ملو در این همکاری آزمایش غشایی به  نام ماتریکس پوستی سلولی (ADM) را آغاز کرد که از کلاژن خالص استخراج شده از پوست ماهی ساخته شده بود.

کلاژن پوست ماهی تیلاپیا در تمام طول عمر این حیوان کیفیت بسیار زیادی دارد

به گفته ی ملو، کلاژن به تحریک رشد سلولی و هدایت تولید بافت های مختلف معروف است. او می گوید کیفیت کلاژن پوست ماهی تیلاپپیا در تمام طول عمر این حیوان در سطح بالایی قرار دارد. این در حالی است که کیفیت کلاژن جفت اسب بسته به عواملی مانند سن و وزن حیوان دچار تغییر می شود.

ADM پردازش شده شبیه ورق کاغذ ضخیمی است که دام پزشکان پیش از جراحی آن را با آب نمک آب رسانی می کنند و پس از قراردادن روی ضایعه ی قرنیه ی سگ، آن را بخیه می زنند. این ماتریکس پوستی سلولی به عنوان داربست برای بازسازی سلول ها عمل می کند. تاکنون، ملو بیش از ۴۰۰ سگ را با این روش درمان کرده است که هیچ کدام از آن ها با عوارضی مانند درد یا عفونت مواجه نشده اند.

به گفته ی رابسون سانتوس، چشم پزشک حیوانات، استراتژی های فعلی ترمیم قرنیه مانند استفاده از جفت اسب و عمل پیوند و اهدا ی عضو همگی نتایج خوبی به همراه دارند؛ اما جای زخم همچنان یکی از نگرانی های مهم در این روش ها به شمار می رود. سانتوس عقیده دارد که پوست ماهی تیلاپیا جایگزینی عالی برای روش های موجود است.

درحال حاضر، ملو قصد دارد تا ADM پردازش شده را روی گربه ها آزمایش کند و می گوید که بحث ها درباره ی چگونگی تطبیق این روش با انسان نیز آغاز شده است. درعین حال، او امیدوار است که تحقیقات خود را به سمت شبکیه چشم ببرد که درمان آن به دلیل وجود نورون های تخصصی بسیار حساس دشوار است.

به گفته ی ملو، درمان آسیب های شبکیه جایی است که محدودترین منابع در دام پزشکی و پزشکی انسانی وجود دارد؛ به  همین دلیل، وی امیدوار است تا روزی استفاده از ADM فراگیر شود.

منبع: زومیت