نویسنده: امیر سرمدی

منبع: سی و چهارمین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا

دانلود نسخه ی صوتی نوشته

پس از کش و  قوس های فراوان سر انجام روز هجدهم مهرماه سید جواد حسینی به عنوان سرپرست جدید سازمان بهزیستی کشور انتخاب شد. در این گزارش، به چگونگی روند انتخاب رئیس سازمان بهزیستی از زبان میر طاهر موسوی رئیس کمیته انتخاب وزارت تعاون و بررسی چالش های پیش روی سکان دار جدید بهزیستی در مصاحبه اختصاصی با سهیل معینی مدیرعامل شبکه ملی نابینایان (چاووش) پرداخته شده است.

266 نفر شانس خود را امتحان کردند

وزارت تعاون تصمیم گرفت برای انتخاب رئیس جدید سازمان بهزیستی کشور در دولت چهاردهم دست به انتشار فراخوان عمومی برای ارسال رزومه بزند. در نهایت، اواخر شهریورماه بود که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، طی اطلاعیه ای اعلام کرد: ۲۶۶ نفر تا (۲۰ شهریور ۱۴۰۳) سوابقشان را ارسال کردند و ۲۸ نفر دارای شرایط عمومی و تأیید شده برای ورود به مرحله دوم تشخیص داده شدند. در مجموع، ۵۵ زن و ۲۱۱ مرد رزومه ارسال کردند. از ۲۶۶ نفری که اطلاعات خود را ارسال کردند، ۱۰۱ نفر در مقطع کارشناسی ارشد، ۱۲3 نفر دکتری تخصصی، چهار نفر در دکتری حرفه ای، ۱۵ نفر پزشک عمومی، ۱۲ نفر پزشک متخصص، ۲ نفر پزشک فوق تخصص و پنج نفر در مقطع پست دکتری بودند. اطلاعات شرکت کنندگان برحسب رشته تحصیلی نشان می دهد، ۵۵ نفر رشته مدیریت با انواع گرایش ها، ۲۱ نفر جامعه شناسی، ۴۰ نفر روانشناسی، ۳۱ نفر پزشک، ۱۳ نفر رشته های توان بخشی، ۱۱ نفر مددکاری اجتماعی، 5 نفر علوم اجتماعی و 5 نفر در رشته مشاوره بودند.

قرار بود رئیس سازمان بهزیستی از میان گزینه های نهایی کمیته انتخاب شود

میر طاهر موسوی، رئیس کمیته ی انتخاب رئیس سازمان بهزیستی نیز پیش از انتخاب سرپرست سازمان بهزیستی در مورد فضا سازی رسانه ها مبنی بر اینکه “تلاش های این کمیته کنار گذاشته خواهد شد و فردی جز افراد معرفی شده به ریاست سازمان بهزیستی در خواهد آمد” گفت: این کار های سازمان یافته ی رسانه ها غیر اخلاقی و غیر موجه است چرا که باید اجازه دهند آقای وزیر خودش تصمیم بگیرد. رئیس کمیته انتخاب رئیس سازمان بهزیستی بیان کرد: ۱۳ شهریور فراخوان عمومی را در سایت وزارت رفاه قرار دادیم. در مجموع ۶۰۴ ایمیل دریافت کردیم. ۲۶۶ ایمیل حاوی رزومه مرتبط با فعالیت بهزیستی بود.

طی جلسات فشرده، این ۲۶۶ رزومه را بررسی کردیم و امتیاز «تحصیلات مرتبط» و «سوابق فعالیت در حوزه ی بهزیستی» بررسی شد. منظور از سوابق فعالیت در حوزه ی بهزیستی شامل فعالیت در سازمان بهزیستی، سازمان های مشابه، عرصه های عمومی و نهادهای مدنی در ارتباط با سازمان بهزیستی است. این یک فرصت دهی به نیروهای مدنی و اجتماعی بود.

گام دوم تطبیق رزومه ها با معیارهای اعلامی بود یعنی تحصیلات مرتبط و بالاتر از مقطع کارشناسی ارشد و نیز حداقل ده سال فعالیت در این حوزه چه در سازمان و چه در عرصه ی عمومی. عملاً  ۲۷ برنامه ارائه شد. این ۲۷ برنامه در جلسات متعدد بررسی شد. بر اساس امتیازدهی اعضای کمیته، ۱۳ نفر انتخاب شدند و به مرحله ی سوم رفتند. در مرحله سوم، افراد برنامه هایشان را ارائه دادند و با اعضای کمیته گفت و گو کردند. یک ساعت برای هر فرد اختصاص داده شد. طی سه روز کاری، با این ۱۳ نفر مصاحبه صورت گرفت. نهایتاً سه نفر انتخاب شدند. آقای میدری گفته بودند منتخب کمیته را حکم خواهند داد. ما برای اینکه امکان انتخاب جناب وزیر وسیع تر باشد، سه نفر برتر را طی نامه ای رسمی اعلام کردیم. نفر اول، حمیدرضا صفی خانی، با ۲۵ سال سابقه کار در حوزه ی سلامت و تأمین اجتماعی بود. نفر دوم، حبیب الله مسعودی فرید از مدیران شناخته شده بهزیستی با 20 سال سابقه کار در این سازمان بود. نفر سوم نیز وحید فرهودی از عرصه ی عمومی و نهاد های مدنی بودند. ایشان نزدیک به ۱۸ سال در حوزه توانمندسازی در استان های مختلف کشور کار مدنی کرده اند.

سرپرست آموزش و پرورش دولت دوازدهم رئیس جدید بهزیستی شد

پس از کش و  قوس های فراوان، در نهایت روز هجدهم مهرماه، سید جواد حسینی مدیر اجرایی و سیاستمدار اصلاح طلب به عنوان سرپرست جدید سازمان بهزیستی کشور منصوب شد. حسینی که با ارائه برنامه خود توانسته بود به مرحله سوم انتخاب کمیته وزارت تعاون راه پیدا کند، با سابقه درخشانی که از مدیریت خود در رأس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور در زمان دولت دوازدهم از خود به جای گذاشته بود، توانست اعتماد وزیر تعاون را جلب کند و سکان دار جدید سازمان بهزیستی کشور شود. حسینی متولد ۱۳۴۶ و دارای مدرک دکترای تخصصی جامعه شناسی از دانشگاه ملی علوم روسیه است. وی از خرداد تا شهریور 1398 در دولت حسن روحانی سرپرست وزارت آموزش و پرورش بود. ریاست سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور از 11 آبان 1398 تا دی ماه 1400 از دیگر سوابق جواد حسینی است. وی سوابق دیگری از جمله: مدیرکلی آموزش و پرورش استان خراسان رضوی و معاونت سیاسی، امنیتی و اجتماعی و قائم مقامی استانداری خراسان رضوی را در کارنامه خود دارد. حسینی مدتی فرماندار مشهد بود و در شورای اسلامی شهر سبزوار عضویت داشت.

فرایند انتخاب رئیس سازمان بهزیستی را مناسب نمی دانم

سهیل معینی مدیرعامل شبکه ملی نابینایان چاووش در مصاحبه با نسل مانا در خصوص فرایند انتخاب رئیس جدید سازمان بهزیستی کشور گفت: من این روند را فرایند مناسبی برای انتخاب رئیس سازمان نمی دانم. اگر هدف ایجاد تحول و دگرگونی در انتخاب پست های کلیدی و جلوگیری از انتخاب های پشت پرده در یک سیستم بسته باشد، این مسئله به خودی خود یک نکته مثبت محسوب می شود. اما این بدان معنا نیست که پست ها در معرض انتخاب افکار عمومی قرار گیرد و سطح شاخص ها را تا جایی تنزل دهیم که 266 نفر به خود این حق را بدهند برای یک سازمان تخصصی مانند بهزیستی رزومه ارسال کنند.

طبیعتاً خیلی ها سوابق 10 ساله داشتند. اما دیدیم که در غربالگری دوم به 28 نفر و در فیلتر سوم به 13 گزینه رسیدند. معینی ادامه داد: این فرایند در مقابل روند قبلی که برای انتخاب وزرا به کار گرفته شد، انتخاب درستی نبود. آسیب دیگری که فراخوان های کلی مانند آنچه در انتخاب رئیس سازمان بهزیستی صورت گرفت به همراه دارد، آن است که موجب یک عوام گرایی در میان معلولان شد. هر کسی به خود این اجازه را داد از میان معلولان و سمن های آنها یارگیری کند. هر کسی یک پرچم برداشت و نا آگاهانه دنبال یک نفر راه افتاد. در حالی که بسیاری از این افراد تصور می کنند سازمان بهزیستی تنها بخش معلولان دارد و از چالش های حوزه اجتماعی آن کوچک ترین اطلاعی ندارند که تا چه اندازه این بحث تخصصی است. معینی بیان کرد: یک عده هم از فضای ایجاد شده سوء استفاده کردند، معلولان را پشت سر خود راه انداختند تا لابی گری کنند و رسانه ها را تحت تأثیر قرار دهند. دیدیم که این شرایط کمکی به انتخاب فرد اصلح و گزینه نهایی نکرد.

معینی در ارتباط با نفرات منصوب شده برای کمیته انتخاب رئیس سازمان بهزیستی گفت: در نهایت ترکیب مناسبی انتخاب نشد. هر چند گزارش شفافی در خصوص اعضای کمیته اعلام نشد. باید کارشناسانی برای این کمیته انتخاب می شدند که با اشرافی که از چالش های سازمان دارند و مأموریت ها را به خوبی درک می کنند، با شاخص گزاری های دقیق تر کاندیدا ها را انتخاب کنند.

وی در خصوص اعضای کمیته انتخاب رئیس سازمان گفت: بر اساس شنیده ها و تا جایی که من اطلاع دارم، آقای میر طاهر موسوی، دکتر بندپی، دکتر جغتایی و خانم فرزین که دبیر کمیته بودند حضور داشتند. در میان این جمع، فردی که کارشناس حوزه افراد دارای معلولیت باشد، وجود ندارد.  آقای موسوی کارشناس حوزه اجتماعی است. دکتر جغتایی از منظر توان بخشی پزشکی و از زاویه وزارت بهداشت درباره بهزیستی اشراف دارد و دکتر بندپی از چرخه پزشکان بیرونی سازمان است. لذا ساختار کمیته می توانست متفاوت باشد.

معینی در خصوص ویژگی های رئیس سازمان بهزیستی کشور بر اساس شرایط موجود تصریح کرد: اولین چیزی که رئیس سازمان باید به آن اشراف داشته باشد، تشریح چالش های پیش روی بهزیستی است. نه اینکه یک مشت تحلیل را در اینترنت سرچ کند. رئیس سازمان باید بر اساس واقعیت های موجود، برای رفع چالش های سازمان راه کار عملیاتی داشته باشد. یکی دیگر از ویژگی های رئیس بهزیستی، شناخت سیستم تأمین منابع مالی است. این فرد باید انسان توانمندی در این زمینه باشد و در مذاکره با مجلس و هیئت دولت امتیاز بگیرد. واقعیت آن است که بهزیستی نیازمند ایجاد تحول در ساختار و مأموریت ها است.

حل بسیاری از مشکلات پیش روی سازمان بهزیستی در سطح وزارت تعاون و هیئت دولت است و رئیس سازمان باید بتواند با برشی که در این سطوح دارد، منابع مالی رفع چالش های فعلی را فراهم کند. مدیرعامل انجمن باور در پاسخ به این سؤال که بسیاری اعتقاد دارند رئیس بهزیستی باید از درون این سازمان انتخاب شود گفت: الزامی در این ارتباط وجود ندارد. اگر فردی تمامی شاخص های مطروحه در بالا را دارا بود و از درون سازمان نیز انتخاب شد فبها، در غیر این صورت دلیلی ندارد گزینه انتخاب شده حتماً از درون سازمان باشد و تأکید بر این امر، سطحی نگری و فریب معلولان است. وقتی یک مدیرکل در دوران مدیریتی و معاونت خود موفق نبوده، حالا چگونه با جمع آوری امضا مدعی ریاست سازمان بهزیستی شده است؟

در دهه های اخیر نیز مدیران موفق سازمان بهزیستی به صورت نسبی عمدتاً خارج از این سازمان بوده اند. متأسفانه ریاست بهزیستی معمولاً یک پست سیاسی است و افراد برای گرفتن یک پست بالا تر به این سازمان می آیند. در گذشته هم شاهد آن بودیم بهزیستی را سکوی پرتاب خود به استانداری یا نمایندگی مجلس شورای اسلامی کردند.

سهیل معینی در خصوص چرایی انتخاب جواد حسینی برای اداره سازمان بهزیستی کشور گفت: منطقاً وزارت باید به این نتیجه رسیده باشد سایر گزینه هایی که از درون سازمان انتخاب شده بودند، به اندازه ایشان صلاحیت مدیریت سازمان بهزیستی را نداشتند. مگر آنکه مسائل غیر فنی مانند استعلام های امنیتی مطرح باشد.

معینی در خصوص جواد حسینی نیز می گوید: دکتر حسینی را از زمان ریاست بر آموزش و پرورش استثنایی می شناسم و دو یا سه جلسه با ایشان داشته ام. وی را مدیری با ذهنی باز نسبت به دیدگاه های تحول خواهانه می شناسم که نسبت به نقد عملکرد سازمان خود سعه صدر دارد. دکتر حسینی در تصمیم گیری، مدیر با جسارتی است و اسیر بروکراسی ها نمی شود. تجربه مدیریت دو ساله ایشان در سازمان آموزش و پرورش استثنایی نشان می دهد، وی توانست با ارتباطاتی که در بیرون از سازمان برقرار می کند، امکانات بسیاری را برای آموزش و پرورش استثنایی فراهم کند که مدیران قبلی به هیچ عنوان نتوانسته بودند این اقدامات را انجام دهند.

طرح توان افزایی ایشان به خوبی در حال اجرا شدن بود اما با تغییرات دولت فرد دیگری از سال 1400 جایگزین وی شد. معینی یکی دیگر از محاسن انتخاب جواد حسینی برای سازمان بهزیستی را شناخت ایشان نسبت به معلولان می داند و می گوید: به هر حال کسی برای ریاست بهزیستی انتخاب شده است که با افراد دارای معلولیت در حوزه آموزشی و توان بخشی کار کرده است. البته من برنامه های ایشان برای بهزیستی را هنوز ندیده ام.

معینی در پاسخ به این سؤال که چرا جواد حسینی به عنوان سرپرست بهزیستی انتخاب شده است می گوید: بندی در مدیریت خدمات کشوری وجود دارد مبنی بر آنکه فردی که خارج از یک حوزه تخصصی انتخاب شده باشد، باید 6 ماه سرپرست باشد تا بتواند به عنوان رئیس دائم انتخاب شود. فرض دوم آن است که ایشان را سرپرست گذاشته اند تا وزیر درباره وی به تصمیم نهایی برسد و فرصت قضاوت داشته باشد.

معینی در پایان ابراز امیدواری کرد: دولت چهاردهم بتواند تنش های موجود سیاسی در کشور را مدیریت کند. در غیر این صورت، منابع مالی برای تحقق چالش های اجتماعی پاسخگو نخواهد بود. واقعیت آن است دولتی که به 9 دهک درآمدی خود یارانه می دهد، دیگر پولی برای دهک های اول تا سوم باقی نمی ماند. لذا دولت باید از خود جسارت به خرج دهد. در غیر این صورت، منابع مالی ماده 27 قانون حمایت از حقوق معلولان را حتی در چند سال آینده هم نمی تواند فراهم کند.

از ریاست جدید سازمان بهزیستی کشور انتظار می رود با لابی گری های منطقی که در سطح دولت، مجلس و وزارتخانه صورت می دهد، بتواند منابع بیشتری را نصیب سازمان بهزیستی کند. مهم ترین چالش پیش روی جواد حسینی، تأمین منابع مالی است که اگر این امر در لایحه بودجه 1404 از سوی دولت به مجلس پر رنگ تر دیده شود، می تواند روزنه هایی را برای معلولان ایجاد کند. هر چند فرصت این امر تقریباً از دست رفته و کار بسیار دشوار است.