نویسنده: رقیه شفیعی

منبع: سی و چهارمین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا

دانلود نسخه ی صوتی نوشته

دانلود پادکست

در لا به لای تاریخ و در دنیای شعر و غزل به سراغ شاعری بزرگ و نام آشنا می رویم؛ شاعری که به قول میهمان نواک هرکسی از ظن خود یارش می شود و عارفان و عاشقان شعر هایش را بنا بر حال خود می خوانند و تفسیر و تعبیر می کنند.

مهدی محمدقاسمی دکترای زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیات عرفانی دانشگاه اصفهان و دبیر آموزش و پرورش کسی که سال هاست در زمینه کمک به دوستان خود از طریق پایگاه محله نا بینایان برای خوانندگان معروف حضور است، میهمان این ماه پادکست نواک شده است. در گفتگوی این ماه راجع به شعر حافظ و کتابشناسی و شناخت و درک اشعار حافظ با وی سخن خواهیم گفت.

میهمان نواک در مقدمه صحبت هایش از زبان قاسم غنی در کتاب تاریخ عصر حافظ  می گوید: اگر بخواهیم خود را محدود کنیم و از میان شعرای زبان فارسی چند شاعر بزرگ را نام ببریم به فهرست محدودی چون فردوسی، سعدی، خیام و دیگر شاعران خواهیم رسید. و از بیان مرحوم قزوینی ذکر می کند که اگر مجبور باشیم یک شاعر را به جهانیان معرفی کنیم، آن کسی جز حافظ نخواهد بود زیرا حافظ حافظه تاریخی ماست و شعر حافظ شعر مردم است و حرف هایی که در اشعارش زده حرف های جامعه ایرانی است.

در پاسخ به این سؤال که شعر حافظ بیان سنگینی دارد و برای همگان به راحتی قابل فهم نیست؛ علاقه مندان چگونه می توانند اشعار حافظ را بخوانند و متوجه شوند؟ محمدقاسمی می گوید: یکی از اصول درست خواندن یک شعر این است که در وهله اول آن را بفهمی که بتوانی تکیه های آن را درست رعایت کنی و آن را درست بخوانی؛ لذا شرح های زیادی برای شعر حافظ نوشته شده که خیلی از این شروح سنگین هستند زیرا شعر حافظ نیز بیان سنگینی دارد؛ اما شرح نویسانی هم هستند که شعر را در حد ساده معنی کرده اند که ممکن است مخاطب یک معنای سطحی از شعر حافظ را متوجه شود و نباید انتظار داشته باشد عمق اصلی شعر حافظ را دریابد. از این رو دیوان غزلیات حافظ شرح دکتر خلیل خطیب رهبر از شروحی بر شعر حافظ است که اشعار را فقط به صورت کلی معنی کرده است و به اصطلاح به یک شرح دبیرستانی از شعر حافظ معروف است. برای کسانی هم که می خواهند درک عمیق و دید وسیع تری نسبت به شعر حافظ پیدا کنند و با اندیشه حافظ و اصطلاحات شعر او آشنا شوند نیز شروحی بر شعر حافظ نوشته شده و میهمان نواک به معرفی آنها در پادکست می پردازد. در مورد بررسی شعر حافظ نیز کتبی موجود است که محمدقاسمی آنها را نام می برد و توضیحاتی درباره این کتب نیز ذکر می کند؛ یکی از این کتاب ها از کوچه رندان نوشته عبدالحسین زرینکوب است؛ زرینکوب در این کتاب به بیان زندگی تاریخی حافظ می پردازد و در خلال آن گذری هم به نمونه ای از اشعار حافظ می زند. بیان زرینکوب یک بیان ساده است و سعی می کند لحن سخنرانی گونه و داستانی خود را در هنگام بیان اشعار حفظ کند تا کتاب شیوه علمی صرف به خود نگیرد. کتاب های گمشده لب دریا از تقی پورنامداریان و مکتب حافظ از منوچهر مرتضوی از دیگر کتاب هایی هستند که میهمان نواک برای علاقه مندان به شعر حافظ که می خواهند درک و دریافت عمیق تری را تجربه کنند معرفی می کند.

محمدقاسمی راجع به اینکه چندین دیوان را مصحح های مختلف از اشعار حافظ چاپ کرده اند توضیحاتی می دهد و بیان می کند کدام دیوان و به چه دلیلی برای مطالعه مناسب تر است که شنیدن آن در پادکست خالی از لطف نخواهد بود. در نهایت پایان این گفتگو با خوانش غزلی از حافظ توسط مهدی محمدقاسمی مزین شد.

دوست داران مطالعه و علاقه مندان به کتاب برای تهیه منابع گویا و بریل مورد نیاز خود می توانند به بخش های نابینایان و کم بینایان کتابخانه های عمومی در سراسر کشور مراجعه کنند.