نویسنده: آرمین رسولی

منبع: سی و پنجمین شماره ی ماهنامه ی نسل مانا

دانلود نسخه ی صوتی نوشته

شغل من در جامعه باید ماحصل تحصیل من در جامعه باشد پس در این قسمت از مجموعه، خودم ترجیح می دهم در مورد این مسئله صحبت کنم که اشتباهاً یک هدف به حساب می آید، اما برخلاف تصور عموم شغل ما هدف نیست بلکه وسیله ای برای رسیدن به اهداف مهم زندگی و برآورده کردن نیازهای اولیه هر انسانی است؛ مثل خوراک، پوشاک و مسکن که مقدماتی ترین نیازهایی هستند که به ذهن شما خواهد رسید.

شاید اصلی ترین دلیلی که باعث این نگاه غلط شده -منظورم از نگاه غلط همین است که شغل را هدف می پنداریم- آن باشد که رسیدن به یک شغل مناسب کاری بس دشوار است و اگر بخواهم بهتر بگویم پیدا کردن یک وسیله که همان شغل مناسب باشد برای رسیدن به اهداف مهم زندگی و برطرف کردن نیازهای اساسی یک انسان در جامعه بسیار دشوار شده و انتخاب های محدودی برای ما وجود دارد.

گفتم انتخاب های محدودی برای ما وجود دارد اینجا همان جایی است که یکی دیگر از اساسی ترین اختلاف نظرها در بین هم نوعان من به وجود می آید، جایی که برخی از دوستانم واژه محدودیت را یک واژه منفی و زننده به شمار می آورند و آن جمله تکراری و شعار گونه را به زبان می آورند، درست حدس زدید «معلولیت محدودیت نیست». به نظرم آن فردی که نخستین بار این جمله را مطرح کرد به وزن کلمات علاقه بسیاری داشته زیرا به جای آنکه به مفهوم و چرایی آن بیندیشد به وزن و آهنگین بودنش فکر کرده است، برخی اوقات احساس می کنم ایشان فکر کرده معلولیت نام یک محصول تجاری است و می خواسته برای آن یک شعار تبلیغاتی بسازد.

بر همه ما واضح است که در درک محدودیت هاست که پیشرفت حاصل می شود و اگر ما در هر موضوعی قادر به درک و تشخیص محدودیت ها نباشیم نمی توانیم در بهبود آن بکوشیم و چاره ای برای کاستی ها و عدم رسیدن به موفقیت پیدا کنیم. یک مثال بسیار ساده در این زمینه می تواند اختراع وسایل نقلیه باشد، اگر انسان ها محدودیت خود را در سرعت و عدم غلبه بر مسافت ها نمی پذیرفتند هیچ گاه به دنبال ساخت وسایلی برای حمل و نقل نمی افتادند.

آیا من به عنوان یک نابینا یا کم بینا قادر به رانندگی هستم؟ آیا قادرم یک تصویربردار حرفه ای باشم؟ اگر پاسخ شما مثبت است خوشحال می شوم چگونگی آن را به من هم بیاموزید اما اگر مثل من جوابتان منفی است پس شما هم به محدودیت معتقد هستید و همان طور که در قسمت اول به مفهوم معلولیت پرداختیم و دانستیم که معلولیت وابسته به موقعیت است می دانیم که نباید خود را در چالش هایی قرار دهیم که از پیش، عدم توانایی خود را در آن تخمین زده بودیم.

با کمی دقت بیشتر به این نتیجه خواهیم رسید که پس اگر معلولیت وابسته به موقعیت است هر گاه که با محدودیت روبرو می شویم معلول هستیم نه آنکه در همه جا و همه وقت معلول باشیم در نتیجه معلولیت مساوی است با محدودیت.

حال بیایید به بحث پیدا کردن شغل بپردازیم که از آنجایی چالش شروع می شود که احساس می کنیم کارفرمایان و نهادها و حتی وزارتخانه های مختلف ما را عضوی از جامعه به حساب نمی آورند، شروع این نگاه از نظر من از خود ماست آنجایی که مثلاً در روز جهانی ایمنی عصای سفید، مؤسسات و انجمن های مختلف نمایشگاه هایی برگزار می کنند و در این نمایشگاه ها صنایع دستی افراد دارای آسیب بینایی را به فروش می گذارند که قیمت هایی به مراتب بالاتر از نمونه های مشابه دارد که به سادگی می توانید در بازارهای شهر خودتان پیدا کنید. اگر هم علت این قیمت بالا را جویا شوید با این توجیه روبرو می شوید که اینها کار دستان افراد دارای آسیب بینایی است و با این جمله به ظاهر ساده خود را از جامعه جدا می کنید و این مفهوم را می رسانید که افراد دارای آسیب بینایی ناتوان هستند و کار کردن برای آنها بسیار دشوار است. به همین دلیل شما باید برای کار آنها ارزشی دو چندان قائل شوید و مبلغ بیشتری برای آن بپردازید حتی اگر این کالا برتری محسوسی نسبت به دیگر کالاها نداشته باشد.

وظیفه خودم می دانم در اینجا تشکر ویژه داشته باشم از آن دسته از همنوعانی که به هیچ وجه از شرایط بینایی خود برای جلب توجه و خریدن ترحم استفاده نمی کنند و با عزت نفس و قدرت با افراد مختلف رقابت می کنند و در بسیاری از موارد برتری شان هم کاملاً به چشم می آید.

قطعاً افرادی را می شناسید که در زبان رایج جامعه ما به آنها سالم گفته می شود یا به اصطلاح می گویند چهار ستون بدنشان سالم است؛ اما هیچ برنامه مشخصی برای زندگی آینده خود ندارند. نه به فکر تحصیل هستند نه به فکر کار و اگر علت را از خودشان جویا شوید، به نحوی برای شما بهانه تراشی می کنند که ممکن است شما هم از تلاش برای تحصیل و کار دست بکشید، هدف من از مطرح کردن این مسئله نشان دادن یک نکته بسیار ظریف است، به نظرتان اگر همین فردی که در موردش صحبت کردیم به یک نقص جسمانی دچار باشد مثلاً آسیب دیده بینایی باشد کار آسان تری برای قانع کردن شما نخواهد داشت؟ آیا دیگر افراد به خودشان اجازه می دهند که در مورد بی انگیزگی یا بی برنامگی این شخص نظری بدهند یا علت را از او بپرسند؟

نتیجه گیری من این است که اگر فردی با وجود آسیب بینایی کاملاً منفعل است و تلاشی برای پیشرفت خود ندارد و تنها بهانه و دلیلی که برای شما ارائه می دهد آسیب بینایی خود است. اگر هم به این آسیب دچار نبود بهانه های بسیاری را می توانست برای شما بیاورد که به هیچ وجه هم شما قادر به منصرف کردن او نخواهید بود.

ویلیام گلاسر یکی از روان شناسان بزرگ دنیا است که معتقد بود اگر فردی افسرده و منفعل است با هوشمندی این راه را انتخاب کرده به بیان دیگر چنین فردی با سبک و سنگین کردن موقعیت به این نتیجه رسیده است که افسردگی به سودش است. شاید بپرسید چه طور می شود که فردی سود خود را در افسردگی ببیند. این فرد دانسته که اگر افسرده باشد افراد از او هیچ انتظاری برای کار و تلاش نخواهند داشت حتی به او هیچ سختگیری ای در رعایت آداب اجتماعی هم نمی شود کارهایش را انجام می دهند و با لطافت و مهربانی بسیار با او رفتار می شود. امیدوارم بعد از شنیدن این دلایل شما تصمیم نگرفته باشید که خود را به افسردگی بزنید. پس این فرد به ظاهر افسرده و شکست خورده در واقعیت یک انسان بسیار سیاست مدار و حسابگر است که علاقه ای به پرداخت هزینه خوشحالی و استقلال فردی خود را ندارد.

هزینه خوشحالی و استقلال را می توانیم با تلاش برای آموختن مهارت های تازه و استمرار و پشتکار در رسیدن به اهداف قابل مبارزه و متناسب با توانایی هایمان بپردازیم.