بر اساس آمار اعلام شده توسط سیدجواد حسینی «رییس سازمان بهزیستی کشور» نزدیک به ۱۱.۵ درصد از جمعیت کشور را افراد دارای معلولیت تشکیل می دهند.
بیش از ۹ میلیون معلول در کشور وجود دارد، اما به ندرت در سطح جامعه دیده می شوند و در کنار مسائل پزشکی با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کنند. در این مطلب نگاهی کوتاه به وضعیت معلولین در جامعه ایران خواهیم داشت.
نامناسب بودن فضا های شهری و موسسات آموزشی
در تهران تعداد مراکز خرید، مکان های تفریحی، انگشت شماری وجود دارد که برای معلولین مناسب باشد، حتی در پاساژ های خرید و لاکچری منطقه ۱ فقط یک سرویس بهداشتی مناسب آنها وجود دارد.
همچنین در سایر شهر ها دسترسی معلولین به فضای شهری بسیار محدودتر از تهران است. اماکن تاریخی و موزه ها برای معلولین مناسب سازی نشده است و عملا آنها در طراحی فضای شهری کنار گذاشته شده اند. همچنین بر اساس نظرات و صحبت های افراد معلول و ناتوان در شبکه های اجتماعی بسیاری از فضا های مناسب سازی شده برای آنها نیز به دلیل عدم آگاهی و رعایت نکردن مردم قابل استفاده نیست. مانند پل های عبور و مرور افراد که رمپ مناسبی دارند، اما به دلیل پارک کردن ماشین غیر قابل استفاده هستند.
موضوع مهم دیگر، عدم مناسب سازی وسایل حمل و نقل عمومی برای افراد معلول است. اتوبوس های واحد و تاکسی ها فاقد سکوی مناسب برای افراد معلول هستند. در عین حال مترو ها در شهر های بزرگ کمترین امکانات مانند رمپ و آسانسور مناسب را دارند.در کنار امکانات شهری، فضا های آموزشی به خصوص دانشگاه ها برای معلولین مناسب نیست و از کمترین امکانات برخوردار هستند. براساس آمار، گروهی از افرادی در دانشگاه درس می خواندند و بر اثر حادثه معلول و ناتوان شده اند، به دلیل نامناسب بودن فضای دانشگاه ها و کلاس ها مجبور به ترک تحصیل هستند. از سوی دیگر بر اساس اعلام آموزش و پرورش بیش از ۳۰ هزار کودک معلول به دلایل مختلف از ادامه تحصیل بازمانده اند و فقط ۸۰ هزار دانش آموز در مدارس ویژه و استثنایی در حال درس خواندن هستند.
رابطه فقر و معلولیت
بر اساس آمار، از جمعیت ۹ میلیونی معلولین در ایران فقط یک میلیون و ششصد هزار، تحت پوشش بهزیستی قراردارند و از سوی دیگر فقط ۱۵ درصد معلولین مشغول به کار هستند. همچنین فقط ۶ درصد از معلولین در مراکز بهزیستی و خیریه نگهداری میشوند و ۹۴ درصد این افراد تحت سرپرستی خانواده ها هستند. این در حالی است که مبلغ حق پرستاری معلولین ۶ ماهه است که پرداخت نشده و عیدی مستمری بگیران این سازمان منتظر تصویب ردیف بودجه است.
فقر و معلولیت رابطه ای دوسویه با یکدیگر دارند. اوضاع جامعه نشان می دهد که افراد معلول و خانواده های شان با احتمال بیشتری نسب به افراد عادی، محرومیت های اجتماعی و اقتصادی را تجربه می کنند. از سویی دیگر شروع معلولیت نیز ممکن است، باعث بدتر شدن، وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فقر از طریق تاثیر بدی که روی تحصیلات، اشتغال و افزایش هزینه های مرتبط با معلولیت می گذارد، باشد. مساله زمانی پیچیده تر می شود که موضوعاتی مانند جنسیت، پایگاه طبقاتی و سالمندی بر معلولیت افزوده شود. به ویژه زمانی که طرح ممنوعیت غربالگری جنین و نگرانی از تولد نوزادانی با معلولیت هم به تمام این موارد اضافه شود.
منبع: فرارو
